Toekomstige Investeringen in Elektriciteitsnet: Wie Draagt de Kosten?

De komende jaren zijn forse investeringen in het elektriciteitsnet noodzakelijk, met een bedrag dat in de tientallen miljarden euro's loopt. De vraag die daarbij opkomt is: wie gaat deze rekening betalen? De energie-intensieve industrie heeft inmiddels een lobby ingezet om onder deze kosten uit te komen.

Einde Aan Voordelige Tarieven voor Grootverbruikers

Voor een selecte groep bedrijven kwam het besluit van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) vorig jaar als een onaangename verrassing. De toezichthouder beëindigde namelijk een aanzienlijke korting voor grootverbruikers van elektriciteit, waardoor de kosten voor een stroomaansluiting voor deze bedrijven tot wel 90 procent goedkoper waren. In 2021 bespaarden 35 bedrijven hierdoor gezamenlijk 82 miljoen euro. De afschaffing van deze korting komt op een moment dat de nettarieven stijgen door de energiecrisis en de groeiende investeringen in het stroomnet.

Verdelingsvraagstuk Wordt Cruciaal

Op dit moment dragen de grootste energieverbruikers 18 procent van de totale netkosten, zo blijkt uit cijfers van TenneT. De vraag is of deze bedrijven ook een evenredig deel moeten betalen van de miljardeninvesteringen die nodig zijn voor de uitbreiding van het elektriciteitsnet. Of komt deze last uiteindelijk bij burgers en kleinere bedrijven terecht?

Industrie Vreest Voor Concurrentienadeel

De industrie wijst op het verschil in behandeling vergeleken met het buitenland, waar grootverbruikers nog wel lagere nettarieven betalen. In landen als Duitsland, Frankrijk en België zouden Nederlandse bedrijven aanzienlijk minder kosten hebben, wat volgens de industrie leidt tot een concurrentienadeel. Tegelijkertijd lijkt ook in het buitenland een verschuiving plaats te vinden, met plannen om kortingen voor grootverbruikers te vervangen door stimulansen voor energieverbruik tijdens momenten van overvloedige wind- en zonne-energie.

Spitsheffing en Belastingen

In Nederland wordt vanaf 2025 een nieuwe regeling ingevoerd waarbij grote energiegebruikers korting krijgen als ze de spits op het stroomnet vermijden. Desondanks blijven de nettarieven naar verwachting stijgen door de noodzakelijke investeringen, vooral in het elektriciteitsnet op de Noordzee. Industriële bedrijven benadrukken dat zij de verduurzaming ondersteunen, maar niet willen opdraaien voor de aanleg van de infrastructuur.

Oproep voor Investeringen uit Staatskas

De industrie pleit ervoor om de investeringen in het elektriciteitsnet deels uit de staatskas te bekostigen, vergelijkbaar met eerdere grote infrastructurele projecten zoals de Afsluitdijk en de Deltawerken. Dit zou volgens hen ruimte scheppen voor economische groei. Critici, wijzen echter op het feit dat de energie-intensieve industrie relatief weinig bijdraagt aan de algemene middelen in verhouding tot het energieverbruik.

Huishoudens Ontzien?

Er zijn ook argumenten voor het gebruik van belastinggeld om de kosten te dekken, met name om de energierekening voor huishoudens betaalbaar te houden. Door de investeringen via belastingen te bekostigen, zou de druk op de energierekening verlicht kunnen worden, wat vooral ten goede komt aan huishoudens met lagere inkomens.

Verschillende ministeries onderzoeken momenteel alternatieve financieringsmethoden voor de investeringen in het elektriciteitsnet. Begin volgend jaar wordt een beslissing verwacht van het nieuwe kabinet: wie gaat betalen en wie wordt ontzien?